ผงสมอพิเภก 100% (Bibhitaki Terminalia Belerica Powder)

ผงสมอพิเภก 100% (Bibhitaki Terminalia Belerica Powder) กิโลกรัมละ 250 บาท

สมอพิเภก

ชื่อสามัญ Beleric Myrobalan, Ink Not, Bahera, Beleric

สมอพิเภก ชื่อวิทยาศาสตร์ Terminalia bellirica (Gaertn.) Roxb. จัดอยู่ในวงศ์สมอ (COMBRETACEAE)

สมุนไพรสมอพิเภก มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ลัน (เชียงราย), สะคู้ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), ซิบะดู่ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่), แหน แหนต้น แหนขาว (ภาคเหนือ), สมอแหน (ภาคกลาง) เป็นต้น
ลักษณะของสมอพิเภก

    ต้นสมอพิเภก เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ เป็นไม้ผลัดใบ มีความสูงราว 15-35 เมตร ลักษณะเป็นทรงเรือนยอดกลมแผ่กว้างและค่อนข้างทึบ มีลำต้นเปราตรง โดนต้นมักขึ้นเป็นพูพอน เปลือกต้นมีสีเทาอมน้ำตาลหรือเป็นสีดำ ๆ ด่าง ๆ เป็นแห่ง ๆ เปลือกต้นค่อนข้างเรียบหรือแตกเป็นร่องเล็ก ๆ ไปตามยาวของต้น เปลือกด้านในมีสีเหลือง ส่วนกิ่งอ่อนและยอดอ่อนจะมีขนอยู่ประปราย ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการอาศัยเพศด้วยการเพาะเมล็ด และขยายพันธุ์ด้วยวิธีไม่อาศัยเพศโดยวิธีการปักชำและการตอนกิ่ง สามารถบขึ้นได้ทั่วไปตามป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณทางภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันตก ภาคตะวันออก และทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 100-400 เมตร ส่วนทางภาคใต้มักจะพบขึ้นตามป่าดงดิบ
สมุนไพรสมอพิเภก ส่วนที่นำมาใช้เป็นยาสมุนไพรเพื่อรักษาอาการต่าง ๆ ได้แก่ ผลอ่อน ผลแก่ ดอก ใบ เปลือก แก่น ราก และเมล็ดใน
สรรพคุณของสมอพิเภก

    ผลแห้งสมอพิเภก สรรพคุณใช้เป็นยาบำรุงร่างกาย (ผลแห้ง)
    ผลแก้มีรสฝาด สรรพคุณช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยแก้ธาตุกำเริบ (ผลแก่,ผลแห้ง)
    ผลสุก ใช้เป็นยาเจริญอาหาร ช่วยกระตุ้นการหลั่งน้ำดี ช่วยทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดียิ่งขึ้น (ผลสุก)
    รากสมอพิเภก ใช้ต้มดื่มช่วยแก้พิษโลหิต ซึ่งทำให้มีอาการร้อนได้ (ราก)
    ผลอ่อนมีรสเปรี้ยว สรรพคุณช่วยแก้ไข้ (ผลอ่อน,ผลแก่)
    ผลแห้ง สรรพคุณช่วยรักษาอาการไอ และไข้เจือลม (ผลแห้ง)
    ลูกสมอพิเภก สรรพคุณช่วยแก้ไข้เพื่อเสมหะ (ผลอ่อน)
    ช่วยแก้เสมหะจุกคอ ช่วยทำให้ชุ่มคอ (ผลแก่)
    ช่วยแก้อาการเจ็บคอ เสียงแห้ง (ผลแห้ง)
    สรรพคุณสมอพิเภก ผลอ่อนช่วยแก้ลม (ผลอ่อน)
    ดอกช่วยแก้โรคในตา รักษาโรคตา แก้ตาเปียกแฉะ (ผลแก่,ดอก)
    ช่วยแก้อาการบิด บิดมูกเลือด (เมล็ดใน)
    ผลอ่อน สรรพคุณใช้เป็นยาถ่าย ยาระบาย โดยใช้ผลโตแต่ยังไม่แก่ประมาณ 2-3 ผล นำมาต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว พร้อมใส่เกลือเล็กน้อย แล้วใช้รับประทานเพียงครั้งเดียว (ผลอ่อน)
    ผลแก่สมอพิเภก สรรพคุณใช้เป็นยาแก้ท้องร่วง ท้องเดิน (ที่ไม่ใช่บิดหรืออหิวาตกโรค) โดยใช้ผลแก้ประมาณ 2-3 ผล นำมาต้มกับน้ำ 2 ถ้วยแก้ว และใส่เกลือเล็กน้อย เคี่ยวจนเหลือ 1 ถ้วยแก้ว และนำใช้ดื่มแก่อาการ (ผลแก่)
    สรรพคุณของสมอพิเภก ผลแก่ช่วยรักษาโรคท้องมาน (ผลแก่)
    ช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับปัสสาวะพิการ (เปลือกต้น)
    เปลือกสมอพิเภก สรรพคุณช่วยขับปัสสาวะ โดยใช้เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำรับประทาน (เปลือกต้น)
    ช่วยแก้ริดสีดวงทวารหนัก ส่วนแก่นช่วยแก้ริดสีดวงพรวก (ผลแก่,แก่น)
    สมอพิเภก สรรพคุณช่วยรักษาโรคเรื้อน (ผล)
    ผลสมอพิเภก สรรพคุณช่วยแก้ผิวหนังเป็นตุ่มหนอง (ผล)
    ใบสมอพิเภก สรรพคุณช่วยรักษาบาดแผล แผลติดเชื้อ โดยใช้ใบสดนำมาตำแล้วนำมาพอกรักษาแผล (ใบ)
    ในประเทศอินโดจีนใช้ผลแห้งเป็นยาฝาดสมาน (ผลสุกเต็มที่,ผลแห้ง)
    ในตำรายาไทย สมุนไพรสมอพิเภก จัดอยู่ตำรับยา “พิกัดตรีผลา” ซึ่งประกอบไปด้วย ลูกสมอพิเภก ลูกสมอไทย และลูกมะขามป้อม ซึ่งตำรับยาชนิดนี้มีสรรพคุณช่วยแก้ปิตตะ วาตะ เสมหะ นกองธาตุ กองฤดู กองอายุ และกองสมุฎฐาน
    ลูกสมอพิเภก จัดอยู่ในตำรับยา “พิกัดตรีสมอ” ซึ่งประกอบไปด้วย ลูกสมอพิเภก ลูกสมอไทย และลูกสมอเทศ ซึ่งตำรับยาชนิดนี้มีสรรพคุณช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยผายธาตุ รู้ถ่ายรู้ปิดเอง และช่วยแก้เสมหะ
    ในบัญชียาจากสมุนไพร ตามประกาศของคณะกรรมการแห่งชาติด้านยา สมอพิเภกจัดให้อยู่ในตำรับยา “ยาหอมนวโกฐ” ซึ่งเป็นยาในกลุ่มอาการทางระบบไหลเวียนโลหิต แก้ลมวิงเวียน คลื่นเหียนอาเจียน แก้ลมจุกแน่นในหน้าอกในผู้สูงอายุ และแก้ลมปลายไข้ (อาการหลังจากฟื้นไข้แล้วมีอาการคลื่นเหียน วิงเวียน เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย และท้องอืด)
    สารสกัดจากสมุนไพรสมอพิเภก สมอไทย มะขามป้อม สามารถช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตและช่วยฆ่าเซลล์มะเร็งได้ (ผศ.ดร.สีหณัฐ ธนาภรณ์)
ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของสมอพิเภก

    สมุนไพรสมอพิเภก มีฤทธิ์ช่วยต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส เชื้อรา ต้านยีสต์ ต้านไข้มาลาเรีย แก้หืด แก้ไอ แก้หวัด ช่วยลดความดันโลหิต ยับยั้งระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูง ป้องกันหลอดเลือดอุดตัน ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ป้องกันเบาหวาน ช่วยเร่งการสร้างน้ำดี ช่วยรักษาดีซ่าน ป้องกันฟันผุ ช่วยลดอาการอักเสบ รักษาสิว ช่วยคล้ายกล้ามเนื้อมดลูกของสตรี ยับยั้งการฝังตัวของตัวอ่อนที่ผนังมดลูก ช่วยยับยั้งการก่อกลายพันธุ์ ยับยั้งเอนไซม์ HIV-1 reverse transcriptase, HIV-1 Protease ช่วยฆ่าไส้เดือน และเป็นพิษต่อปลา (ข้อมูลจาก : สถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข)